Wie schrijft die blijft. Een strategie om cashgeld te laten renderen.

Dit keer komt in ‘Diepgang’ een meer technisch onderwerp aan bod: hoe kun je cashgeld in een repressief financieel klimaat laten renderen? Boeiende materie die zich richt tot de meer beslagen aandelenbelegger. 

1. Cash zonder rendement

De financiële repressie heeft voor gevolg dat je vaak niet alleen geen rente-inkomen ontvangt, maar dat je meer en meer ook moet betalen wanneer je geld op je spaar- of zichtrekening hebt staan. Uitwijken naar de aandelenmarkten ligt dan voor de hand, tenminste indien je risicoprofiel dit toelaat en voor zover je geloof hecht aan het blijvende potentieel van de beurzen. Op lange termijn staat dit laatste voor velen niet of nauwelijks ter discussie. Echter, de scherpe hausse sinds de dieptepunten van de covid-19 crash die veel beurzen tot nieuwe historische hoogtepunten heeft gevoerd, leidt tot groeiende druk en ongemak. De spagaat tussen de sterk presterende beurzen en de zwakke economie was nooit groter dan vandaag. Het resultaat is dat ook geroutineerde aandelenbeleggers soms (gedeeltelijk) naar cash overschakelen: ze kiezen voor de zekerheid van liquiditeiten en aanvaarden dat ze hierdoor mogelijke opbrengsten mislopen. Maar dit hoeft niet zo te zijn.

Deze bijdrage beschrijft een optiestrategie die de bedoeling heeft cash te rentabiliseren. Omdat ze bepaalde risico’s inhoudt (zie verder), richt ze zich tot beleggers die met deze risico’s vertrouwd zijn, in casu aandelenbeleggers. Met andere woorden, de hierin beschreven technieken zijn niet geschikt voor beleggers met een laag, conservatief of defensief risicoprofiel. Voor de goede orde herinneren we eraan dat we in deze bijdrage slechts financiële technieken beschrijven. In geen geval kunnen deze als gerichte financiële adviezen worden beschouwd.      

2. Conservatief gebruik van aandelenopties

Opties zijn afgeleide financiële producten die vaak met speculatieve oogmerken worden gebruikt. Daarom is hun reputatie niet vlekkeloos onder meer omdat ze je bij verkeerde aanwending veel geld kunnen kosten. Je kunt opties echter ook op een defensieve manier inzetten, bv. om het neerwaartse risico van een portefeuille af te schermen. De aanpak die we hier voorstellen is een conservatieve aanpak, waarbij het ingezette kapitaal wordt beschermd.

De basisdoelstelling van de voorgestelde optiestrategie is het systematisch genereren van een maandelijks inkomen gebruikmakend van tegoeden op spaar- en zichtrekeningen. Hiertoe worden opties geschreven (zie verdere uitleg over de gebruikte termen) met de bedoeling iedere maand de opbrengst ervan definitief te verwerven. De aanpak volgt onderstaande cyclus. In het jargon heet deze optiestrategie de ‘wheel trade’ met verwijzing naar de verschillende opeenvolgende fasen zoals hieronder weergegeven.

 

Als afgeleid financieel product, heeft een optie steeds betrekking op een onderliggend actief. Dit kunnen aandelen zijn, maar ook grondstoffen, obligaties, valuta’s… In deze bijdrage gebruiken we uitsluitend opties op beursgenoteerde aandelen. 

Vooraleer deze optiestrategie toe te lichten, enkele definities. Iedereen die goed vertrouwd is met opties kan meteen naar punt 3 springen om daar verder te lezen.

• Een optiecontract is een overeenkomst waarbij op een gereglementeerde markt het recht wordt gekocht of verkocht (verkopen = schrijven) om (in dit geval) een aandeel te kopen of te verkopen. Wanneer je een call of put koopt, heet dit in het jargon ‘long’ gaan; verkoop je een call of een put dan heet dit ‘short’ gaan. Een optiecontract heeft meestal betrekking op 100 aandelen. Dit heet de contractgrootte.
• Het recht om een aandeel te kopen heet een call. Je kunt een call kopen of verkopen. Wanneer je een call koopt, betekent dit dat je het onherroepelijke recht hebt verworven om de aandelen waarop de call betrekking heeft, tegen vooraf vastgelegde voorwaarden te kopen. Verkoop je een call (men spreekt dan meestal over het schrijven van een call), dan verleen je aan iemand het onherroepelijke recht om de aandelen waarop deze call betrekking heeft, tegen vooraf vastgelegde voorwaarden van jou te kopen.
• Het recht om een aandeel te verkopen heet een put. Je kunt een put kopen of verkopen. Wanneer je een put koopt, betekent dit dat je het onherroepelijke recht hebt verworven om de aandelen waarop de put betrekking heeft, tegen vooraf vastgelegde voorwaarden te verkopen. Verkoop je een put, dan verleen je aan iemand het onherroepelijke recht om de aandelen waarop deze put betrekking heeft, tegen vooraf vastgelegde voorwaarden aan jou te verkopen.
• Verkoop je een call optie met een uitoefenprijs die hoger is dan de actuele marktprijs van het onderliggende aandeel of verkoop je een put optie met een uitoefenprijs die lager is dan de actuele marktprijs van het aandeel, dan heet dit een ‘out of the money’ contract. Dit optiecontract heeft geen intrinsieke waarde; de koers ervan bestaat uitsluitend uit tijd- en vewachtingswaarde.
• De uitoefenprijs (in het jargon de strike) is de koers van het aandeel zoals opgenomen in het optiecontract.
• Opties kun je kopen of schrijven met heel wat verschillende uitoefenprijzen van ver boven tot ver onder de actuele marktprijs.
• Wanneer je een call of put schrijft, heet dit een open sell. Wanneer je een call of put koopt, heet dit een open buy. Wanneer je een geschreven call of put sluit (i.e. het optiecontract vervroegd beëindigt) heet dit een close buy. Wanneer je een gekochte call of put sluit (i.e. het optiecontract vervroegd beëindigt) heet dit een close sell.
• Eventuele uitoefening gebeurt op de vervaldag van het contract. Dit kan een wekelijkse, maandelijkse, driemaandelijkse, jaarlijkse… vervaldag zijn. Uitoefening (of toewijzing) betekent dat je verplicht bent de aandelen te leveren (bij een geschreven call) of te kopen (bij een geschreven put). Uitoefening zal gebeuren indien de strike van de geschreven call of put is bereikt.
• Gedekt schrijven betekent dat je ofwel de nodige cash achter de hand houdt om de aandelen te kopen in het geval dat je geschreven put wordt uitgeoefend, ofwel dat je de aandelen zelf bezit wanneer je een call schrijft.

 

 

3. Uitwerking

Vooraleer het wiel een eerste keer te laten draaien, moet je beslissen hoeveel cash je voor de optiestrategie wilt bestemmen. Dit is belangrijk, want het kan gebeuren dat je wordt uitgeoefend zodat je verplicht bent aandelen tegen een vooraf vastgelegde prijs te kopen. Aandelen verwerven door het schrijven van puts is evenwel niet de hoofddoelstelling; het is iets dat je zo lang mogelijk wilt vermijden. Aan de andere kant is het hoe dan ook inherent aan de hier besproken optiestrategie (zie verder).

Fase 1 - Aandelenselectie. De eerste doelstelling van de optiestrategie is het systematisch en definitief verwerven van optiepremies. Maar dit betekent geenszins dat de keuze van de aandelen waarop opties worden geschreven, triviaal is. De reden is dat in de derde fase van de cyclus (zie hoger) je bij uitoefening steeds aandelen zult verwerven. Als dit gebeurt wil je niet opgescheept zitten met effecten van bedrijven met slechte vooruitzichten, die heel duur noteren of die een zeer beweeglijk koersverloop kennen. Met andere woorden, het is van het grootste belang de aandelen waarop je puts gaat schrijven met de grootste zorg te selecteren. Concreet: schrijf geen putopties op aandelen die je in geen geval zelf zou willen bezitten. 

Fase 2 - Gedekt schrijven van een put optie. Eens je een aandeel hebt gekozen, schrijf je er een put op. Maar met welke uitoefenprijs? Hoe meer veiligheid je inbouwt (d.w.z. hoe lager de uitoefenprijs), hoe lager de optiepremie. Uit de praktijk blijkt dat het schrijven van een put in de eerste ‘out of the money’ reeks resulteert in de beste winstkansen. Je ontvangt een betekenisvolle optiepremie en je kunt deze operatie wellicht enkele keren herhalen voor je tenslotte wordt uitgeoefend.

Fase 3 - Verwerven van het uitgeoefende aandeel. Omdat de beurskoers van het aandeel waarop je de put hebt geschreven tenslotte onder zijn uitoefenprijs is gezakt, worden de aandelen in kwestie op je beursrekening bijgeschreven. Afhankelijk van de oorzaak van de gedaalde beurskoers (een bedrijfsgebonden gebeurtenis zoals zwaar tegenvallende kwartaalcijfers of een algemene correctie) kun je het aandeel in kwestie meteen verkopen (tegenvallende cijfers), dan wel bijhouden. In het eerste geval, ben je opnieuw in fase 2 aanbeland; je kunt met een ander aandeel dezelfde operatie herhalen. In het andere geval, ga je over tot het verkopen van een call optie op de toegewezen aandelen.

Fase 4 - Gedekt schrijven van een call optie. Met de toegewezen aandelen in portefeuille, schrijf je hierop een call 2% à 3% ‘out of the money’. Deze marge (1 tot 2 reeksen boven de actuele aandelenprijs) laat je toe een mooie premie binnen te halen die definitief is verworven indien de koers van het aandeel tot de vervaldag van het optiecontract onder de uitoefenprijs noteert. Ook deze operatie kun je blijven herhalen tot je wordt uitgeoefend.

Fase 5 - Verkoop van het uitgeoefende aandeel. Zo de geschreven call wordt uitgeoefend, wordt de waarde van het optiecontract op je bankrekening bijgeschreven. Je bent opnieuw bij fase 1 aanbeland en kunt op basis van hetzelfde aandeel, of een ander, hetzelfde parcours opnieuw doorlopen.

4. Voorbeeld

Volgend voorbeeld illustreert deze optiestrategie waarbij wordt verondersteld dat de geschreven put en de geschreven call ten laatste op de eerste vervaldag worden uitgeoefend. De beschikbare cash bedraagt 100.000 EUR die verdeeld wordt over 10 aandelen, hetzij 10.000 EUR per aandeel. De cijfers hieronder betreffen één aandeel. 

Fase 1 - Aandelenselectie. Aandelen die beantwoorden aan de vereisten van soliede maar niet overdreven groei en lagere dan gemiddelde volatiliteit zijn bv. Ageas, Akzo Nobel, Danone, DSM, Henkel,  RWE, Siemens, Sofina, Total en UCB. Dit zijn blue chip aandelen die noteren in EUR zodat ieder wisselrisico wordt uitgesloten. Als alternatief voor individuele aandelen kunnen brede indices worden gebruikt, zoals de DAX, CAC 40 of Euro Stoxx 50. Vanuit het oogpunt dat je slechts opties wilt verkopen op aandelen die je zelf wilt bezitten, zijn brede indices echter minder geschikt. In dit voorbeeld gebruiken we als onderliggend aandeel Ageas dat op 26/1/2021 44 EUR noteert.

Fase 2 - Gedekt schrijven van een put optie. Het aantal geschreven put contracten is functie van de huidige prijs van Ageas. Indien maximaal 10.000 EUR cashgeld hiervoor mag worden aangewend, kunnen hiervoor maximaal 10.000  / 44 of - afgerond - 2 contracten worden afgesloten (één contract heeft betrekking op 100 aandelen). Er wordt gekozen voor contracten die de volgende maand vervallen (altijd op de 3^de vrijdag) met een uitoefenprijs of strike net onder de actuele prijs. In het geval van Ageas betreft dit het put contract 02/2021 met uitoefenprijs 43 EUR. De ontvangen premie bedraagt op 26/1/2021 1 EUR per contract of 200 EUR in totaal (2 contracten die ieder betrekking hebben op 100 aandelen). Dit bedrag is exclusief makelaarslonen en zonder verrekening van taksen en belastingen.

Fase 3 - Verwerven van het uitgeoefende aandeel. In dit voorbeeld wordt slechts één keer een put contract geschreven. Bij uitoefening op 19/02/2021 moet je daarom 8.600 EUR betalen (2 contracten van 100 aandelen x 43 EUR).

Fase 4 - Gedekt schrijven van een call optie. Op de 200 aandelen in portefeuille schrijf je een call met een strike 2% tot 3% ‘out of the money’. Stel dat de marktprijs gelijk is aan de uitoefenprijs van 43 EUR, dan schrijf je de call 19 maart 2021 met als uitoefenprijs 44 EUR die je zo’n 1,15 EUR per contract opbrengt of 230 EUR in totaal (1,15 EUR x 2 contracten x 100 aandelen).

Fase 5 - Verkoop van het uitgeoefende aandeel. De koers van Ageas herstelt goed zodat je op 19/3/2021 wordt uitgeoefend en je de 200 aandelen in portefeuille moet leveren. Dit brengt 2 x 43 x 100 of 8.600 EUR op.

Resultaat (voor kosten en belastingen). De optiepremies van resp. 200 EUR (open sell put) en 230 EUR (open sell call) zijn definitief verworven. De aandelen heb je voor dezelfde prijs gekocht en opnieuw verkocht. Je maakt bijgevolg 430 EUR winst op een ingezet kapitaal van 8.600 EUR. Dit komt overeen met een opbrengst van 5% op twee maanden (voor kosten en belastingen).

Bespreking. Het gedekt schrijven van put opties is een gekende techniek om aandelen die men hoe dan ook wilt kopen, goedkoper te verwerven. In deze optiestrategie (de ‘wheel trade’) wordt het schrijven en verwerven bij uitoefening van de aandelen gevolgd door het schrijven van call opties. Bij uitoefening herbegint de cyclus. Simulaties over meer dan vijf jaar tonen aan dat het systematisch toepassen van deze optiestrategie een rendement van 9% tot 14% per jaar op het ingezette kapitaal genereert. Het feit dat je bij het begin van iedere cyclus de strategie kunt beëindigen, is een bijkomende meerwaarde. 

 

 

5. Geen rozen zonder doornen

Het met voorsprong belangrijkste risico van deze inkomengenererende optiestrategie is een plotse scherpe daling van de prijs van de geselecteerde aandelen, bv. als gevolg van een beurscrash. In dat geval zul je aandelen via de uitoefening van de geschreven putcontracten moeten kopen tegen prijzen die beduidend boven de dan geldende marktprijzen liggen. Het systematisch gedekt schrijven van call opties zal het verlies hiervan goedmaken, maar dit kan veel tijd vergen. Bovendien is het herstel soms snel en uitgesproken (zie het V-herstel na de covid-19 crash), zodat je geschreven call contracten meteen worden uitgeoefend; je eindigt dan met minder cash op je rekening dan je aanvangspositie. Daarom verdient het bij een scherpe veralgemeende beursdaling de voorkeur niet meteen call contracten te schrijven, maar geduld te oefenen tot de markten een nieuw evenwicht hebben gevonden. Omdat je slechts die aandelen hebt geselecteerd die je hoe dan ook al wilde hebben, hou je deze aandelen rustig bij tot betere beurstijden aanbreken. Je kunt dan alsnog het systematisch schrijven van calls opstarten.

Het feit dat je op een bepaald ogenblik aandelen moet kopen die je mogelijkerwijze enige tijd in portefeuille moet houden, onderstreept dat deze strategie niet voor iedere belegger geschikt is. Rendabel beleggen zonder enig risico te nemen, is echter niet mogelijk. Maar als een beperkt risico je niet afschrikt, is het systematisch gedekt schrijven van putopties op geselecteerde aandelen gevolgd door het systematisch gedekt schrijven van call opties op de verworven aandelen, een interessante manier om je cashgeld te doen renderen.   

Mark Scholliers

26 januari 2021 © FRD nv

 

Voetnoten

¹ Er bestaan twee types opties: Amerikaanse en Europese. De eerste laten uitoefening toe in de periode tot en met de vervaldag. Europese opties daarentegen kunnen slechts op de vervaldag worden uitgeoefend. Aandelenopties zijn meestal van het Amerikaanse type. 

 

Waarschuwing en belangrijke juridische informatie. Het copyright van dit document berust bij FRD NV (FRD), eigenaar van het merk NEOREKA en van de NEOREKA website. Het is met de meeste zorg samengesteld, maar FRD geeft geen garantie op volledigheid en correctheid. FRD aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid zowel tegenover de gebruiker van dit document als tegenover iedere derde voor eventuele onjuistheden, fouten of vergissingen van welke aard ook. Het is op geen enkele manier toegelaten de in deze bijdrage verstrekte informatie voor andere doeleinden aan te wenden dan voor eigen gebruik, noch mag ze aan derden ter beschikking worden gesteld of gecommercialiseerd. Dit betekent dat het niet toegestaan is dit document of delen ervan op gelijk welke manier te kopiëren of te verspreiden. Dit document zet de lezer niet aan tot de aankoop van, inschrijving op, toetreding tot, aanvaarding van, ondertekening van of opening van enig financieel product of enige financiële dienst. De waarde van beleggingen kan fluctueren en wordt beïnvloed door veranderingen in een groot aantal factoren. De rendementsverwachtingen of in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst, maar dienen louter ter illustratie. Veranderingen in wisselkoersen kunnen de waarde van beleggingen eveneens beïnvloeden, zowel  in negatieve als in positieve zin. Anticiperende standpunten geven de relevante mening en de toekomstverwachting weer van FRD. De feitelijke ontwikkelingen en resultaten kunnen niettemin aanzienlijk afwijken van de verwachtingen, eveneens zowel in positieve als negatieve zin, van belangrijke meerwaarde tot totaal verlies. Brutoresultaten kunnen onderworpen zijn aan provisies, periodieke vergoedingen, lasten en taksen voor de belegger. Voor informatie hierover dient hij of zij de financiële instelling of belegginsonderneming van zijn of haar keuze te raadplegen. Dit document houdt geen enkele contractuele verbintenis in; het dient alleen ter informatie en verleent geen rechten.