De Verenigde Staten: van Columbus tot heden
15 maart 2021 door Herman Matthijs

De Verenigde Staten: van Columbus tot heden (derde editie)
De Verenigde Staten van Amerika domineren het wereldnieuws op economisch, monetair, militair en politiek vlak. Hun invloed op de wereldhandel is ondanks de opkomst van nieuwe geïndustrialiseerde grootmachten als China, India en Brazilië nog altijd zeer groot. Een groei of recessie van de Amerikaanse economie heeft een belangrijke impact op de wereldeconomie. Ook op monetair vlak weerspiegelt de dollar het economische belang van de Verenigde Staten als supermacht. Zo worden de belangrijkste grondstoffen nog altijd uitgedrukt in dollar. Het behoeft geen betoog dat de VS ook op militair vlak en daaraan gekoppeld de ruimtevaart, nog altijd een belangrijke macht zijn.
Deze derde editie van het boek ‘De Verenigde Staten: van Columbus tot heden’ actualiseert de vorige edities (2008, 2012). Men kan op zijn minst stellen dat er tussen de laatste twee edities (midden ambtsperiode president Obama) en 2021 (einde president Trump) heel veel gebeurd is in de Verenigde Staten. Dit boek behandelt de VS op een multidisciplinaire wijze. Naast een uitgebreide geschiedkundige analyse en een bespreking van de belangrijkste politieke instellingen en actoren, vindt de lezer ook een juridisch en economisch overzicht.
Het belang van de Verenigde Staten in de wereld is enorm. Het land kent de grootste economie ter wereld en bezit met de dollar de toonaangevende munt. Daarnaast zijn de VS in oppervlakte en in bevolkingsaantal het derde grootste land. De VS zijn ook de leidende militaire en ruimtevaartnatie. De historische, economische, financiële, politieke en militaire banden met West-Europa zijn enorm. Om deze redenen lijkt het mij meer dan nuttig dat er in het Nederlandse taalgebied een overzichtelijk wetenschappelijk werk bestaat over dit land, dat dagelijks het nieuws haalt.
In dit boek worden de VS vanuit diverse invalshoeken benaderd: bestuurlijk, economisch, geschiedkundig, juridisch en politiek. Na een ruime historische inleiding, waarin de gebeurtenissen en de verdragen die hebben geleid tot dit land, worden weergegeven, komen de gebiedsuitbreidingen aan de orde. Meestal hebben veel dollars geleid tot bijkomend territorium. Nieuw in deze editie is een addendum over de belangrijke noorderbuur Canada.
Er is aandacht voor de bestuurlijke indeling en de bevoegdheden van de staten en andere territoriale onderdelen van de federatie die het devies voert ‘E pluribus unum’ (Uit allen één). Er wordt ook stilgestaan bij de Amerikaanse Grondwet en de basisbeginselen ervan, evenals bij de werking van het gerechtelijk systeem. In een volgend hoofdstuk worden de politieke partijen behandeld, met vooral aandacht voor de twee dominante.
De functie van de president, de voorwaarden, het kiessysteem, de bevoegdheden en de administratie komen uitvoerig aan bod. Tevens bevat deze publicatie een overzicht van alle presidenten sinds George Washington tot en met Joe Biden. Vervolgens wordt het Congres met zijn bevoegdheden en werking toegelicht. Hier vindt de lezer ook een volledig overzicht van alle verkiezingen sinds 1789. In de laatste twee hoofdstukken wordt ingegaan op het economische stelsel, de almachtige Federal Reserve Bank en het federale begrotingsstelsel van de VS.
De Amerikaanse president staat dagelijks in de spotlights van de media en dient zijn land te leiden op de woelige economische en politieke zeeën van deze wereld. Zijn beslissingen hebben meer dan eens belangrijke gevolgen voor ons allen. Zoals mijn favoriete president (nr. 33 - Harry Truman) stelde: ‘A president cannot always be popular.’
Dit boek is gebaseerd op historische en politieke feiten, en op juridische bronnen. Vele publicaties zijn weergegeven als bron, maar gezien de overvloed daarvan is de literatuur zeker niet volledig. De bedoeling is een objectief en neutraal beeld weer te geven van ’s werelds leidende natie.
Herman Matthijs, 20 januari 2021.
Over de auteur
Prof. dr. Herman Matthijs behaalde een master Europees recht en een master staats- en bestuursrecht. Hij doctoreerde in de politieke wetenschappen over de Europese en de Belgische begrotingsprocedures. Hij is als gewoon hoogleraar verbonden aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit Gent en aan de Faculteit Economische, Sociale en Politieke Wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel. Aan beide instellingen doceert hij naast de cursus openbare financiën, ook de cursus met betrekking tot de Verenigde Staten van Amerika.
Herman Matthijs is lid van de Hoge Raad van Financiën, afdeling fiscaliteit en parafiscaliteit, censor en lid van de Sanctiecommissie van de Nationale Bank van België, voorzitter van de Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken (Vlabest). Hij is tevens visiting fellow van het Itinera Institute.
In 2013 publiceerde hij bij Intersentia samen met collega’s Frank Naert (UGent), Wim Marneffe (UHasselt) en Lode Vereeck (UHasselt) het ‘Handboek openbare financiën’, en in 2004 samen met collega Bart Kerremans (KU Leuven) het boek ‘De begroting en de openbare financiën van de Europese Unie’.
Bestellen
Het boek (592 bladzijden) ‘De Verenigde Staten: van Columbus tot heden’ (derde editie) is te bestellen bij Intersentia op https://intersentia.be/nl/de-verenigde-staten-van-columbus-tot-heden-derde-editie.html. Prijs: 37 euro.